Tâm sự của kẻ thất bại

Thiếu tính toán chỉ trong thoáng chốc, cuộc đời tôi suýt nữa đã đổ sông, đổ bể.

“Tôi không hối hận. Đó là bài học làm kinh tế. Chỉ có điều, chi phí cho môn học này quá đắt, với riêng tôi”.

Chẳng dại gì nói cái ngu của mình. Nhưng tôi (xin được giấu tên), vốn dại sẵn, muốn những người khởi nghiệp tránh dấu chân thất bại như mình.

Tôi từng nghênh mặt với những ý tưởng kinh doanh mới lạ, "tư vấn" cho nhiều người làm ăn thành công. Cùng chút vốn liếng học lỏm ở trường Đại học kinh tế và những bí quyết kinh doanh từ sách vở, tôi mang trong mình tham vọng thành tỷ phú, một tham vọng đầy thách thức, khát khao.

Viễn cảnh màu hồng

Tôi tập hợp những người bạn thân, có máu kinh doanh, tất nhiên, có cả tiền nữa. Bản vẽ kinh doanh bất đầu được phác họa: chụp ảnh, thiết kế quảng cáo, in ấn và tham vọng tiến tới một công ty PR, tổ chức sự kiện... Phần thiết kế, chúng tôi đảm trách. Phần in ấn chuyển sang một nhà in để kiếm thêm phần trăm.

"Những bước đi ban đầu của các "đại gia" trong ngành quảng cáo như Đất Việt Golden, Stormeyc... chắc cũng chỉ “bắt đầu như thế", tôi nghĩ.

Đích thân tôi nghĩ thương thuyết với một nhà in off-set, bao bì ở tp. HCM. Và OK! Hàng in của chúng tôi mang đến được ưu tiên, được coi như người nhà. Những người nằm trong HĐQT được chính tôi tuyển chọn với tiêu chuẩn là phải có tâm, nhiệt tình và có khách hàng sẵn cũng như những mối quan hệ tốt trong xã hội.

Chúng tôi không ngại vung tiền vào việc trang trí nội thất, trang thiết bị. Tiền thuê mặt bằng cộng với các khoản điện, nước, điện thoại, đồ dùng văn phòng tôi định vào khoảng vài chục triệu đồng/tháng. Số tiền ấy chẳng nhiều nếu so với tất cả những gì chúng tôi đang sở hữu: khách hàng, những người tài có tiền và đặc biệt là tương lai màu đỏ chói.

Tôi tập trung vào việc tuyển chọn những nhân viên kinh doanh, tiếp thị có kinh nghiệm mà tôi cho rằng họ là những người sẽ nuôi sống Công ty.

Mọi chuyện đúng như kế hoạch. Tôi khâm phục tôi quá!

Sai lầm nối tiếp sai lầm

Song, hiện thực nằm xa ý tưởng táo bạo nhất của tôi. Các nhân viên tiếp thị chỉ giỏi nói (chính họ đã thuyết phục được tôi mà)! Ở những sản phẩm thiết kế và in ấn, họ không biết cách tư vấn cho khách hàng. Đúng hơn, họ không biết nói gì về sản phẩm của mình ngoài những lời chung chung.

Thế là tôi, Chủ tịch HĐQT, phải làm “trợ lý” cho nhân viên của mình khi gặp khách hàng khi có hợp đồng lớn, chúng tôi tự xoay xở, tuyển thêm nhân viên, không "outsourcing”(thuê bên ngoài).

Kết quả là một số nhân viên mới không đáp ứng được công việc ngay tức khắc. Điều này dẫn đến sản phẩm thiếu cả chất lẫn lượng.

Kỳ vọng nhiêu, thất vọng càng lớn. Khách hàng đến và đi quá dễ. Hơn thế, chẳng dễ lấy được tiền với những sản phẩm đã hoàn tất. Vì nể và sợ mất khách hàng, chúng tôi buộc để cho họ nợ.

Không thuê kế toán, tất cả sổ sách, thu chi của Công ty, tôi chỉ dám giao người nhà quản lý. Sai lầm! Người nhà không chuyên sâu về hạch toán. Tôi lại quá nhiều việc để có thể kiểm soát tình hình hoạt động tài chính của Công ty.

Sau một năm, những khoản nợ của chúng tôi đối với nhà in tăng vọt, trong khi khoản thu từ khách hàng lại bị "tắc nghẽn". Chúng tôi phải mượn tiền của người thân để duy trì hoạt động của Công ty. Nhưng càng đổ tiền vào nhiều thì nợ lại càng chồng chất.

Mệt mỏi vì công việc, tôi chẳng có nhiều thời gian cho người vợ mới cưới. Chúng tôi càng ít nói chuyện với nhau khi những khoản nợ của tôi chồng chất. Những cuộc tranh cãi bùng nổ, liên lụy đến họ hàng bạn bè...

Cái tiếng "kẻ thất bại" cứ bám víu lấy tôi trong cả giấc ngủ, như một sự trả thù ghê gớm nhất: ít ăn, mất ngủ, kẻ thất bại tôi sụt cân và biến thành bộ xương biết đi từ lúc nào không hay.

Sau thời gian dài đấu tranh tư tưởng tôi quyết định không tham gia vào HĐQT, bán hết số cổ phần lên đến hàng trăm triệu đồng để đổi lấy sự "bình yên" - không dính líu đến những món nợ của Công ty.

Thất bại của tôi đã quá rõ: Tôi còn chưa biết quản lý. Tôi không có một kế hoạch kinh doanh rõ ràng, kinh doanh cái mình thích chỉ là do tôi có thể tự làm ra cái đó. Tôi không biết phân chia kế hoạch theo từng thời điểm cụ thể, lượng sức hợp năng lực. Tôi không tham khảo kinh nghiệm những người đi trước. Họ đã trả giá, đã giải quyết chuyện kinh doanh như thế nào. Tôi cũng không có kinh nghiệm khi có linh cảm dự báo tình hình, không nhìn nhận tổng hợp về tính rủi ro dài hạn. Tôi quá tham lam.

Và còn nhiều thứ nữa...